Vào mùa mưa ẩm, các tòa nhà thường ghi nhận nhiều trường hợp viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang. Đây là loài côn trùng nhỏ nhưng độc tố mạnh; nếu xử trí chậm hoặc sai cách có thể để lại bỏng rát, phồng rộp và nhiễm trùng da. Bài viết dưới đây tổng hợp dấu hiệu nhận biết, cách phòng tránh tại căn hộ và quy trình sơ cứu đúng cách dành cho cư dân.
1) Nhận biết nhanh kiến ba khoang
- Thân thon, dài như hạt thóc (~1–1,2 cm), 3 đôi chân, 2 đôi cánh (màng mỏng gấp dưới cánh cứng ngắn).
- Màu đen – vàng cam xen kẽ theo từng “khoang”.
- Bay và chạy rất nhanh; ưa ánh sáng đèn ban đêm nên dễ bay vào nhà, bám vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu.
2) Chúng thường ở đâu – vì sao vào nhà?
- Sống nhiều ở ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác, công trình xây dựng.
- Mùa mưa ẩm, số lượng tăng và bị thu hút bởi ánh sáng (nhất là đèn trắng/xanh), nên bay theo ánh đèn vào căn hộ.
3) Tác hại & triệu chứng thường gặp
- Độc tố Pederin gây bỏng da – viêm da, có thể nhầm với zona.
- Tổn thương thường ở vùng da hở (mặt, tay…): ban đầu mảng đỏ, sau mụn mủ lõm giữa, có thể rỉ dịch, rát – ngứa.
- Một số trường hợp nặng có thể sốt, nổi hạch, nguy cơ nhiễm trùng nếu không chăm sóc đúng.
4) Phòng tránh trong căn hộ & khu chung cư
- Giảm ánh sáng trắng/xanh buổi tối (đèn tuýp, huỳnh quang); nên dùng ánh sáng vàng/đỏ ở khu vực gần cửa sổ/ban công.
- Đóng – mở cửa có kiểm soát, lắp rèm, lưới chống côn trùng cho cửa sổ/ô thoáng.
- Giũ quần áo, chăn ga trước khi mặc/ngủ; kiểm tra gối, nệm mỗi tối.
- Giữ nhà sạch, thoáng, xử lý rác đúng giờ; hạn chế để đèn sáng thu hút côn trùng ở lô gia/ban công.
- Khu vực công cộng: BQL phối hợp tăng cường vệ sinh, cắt tỉa cây bụi, kiểm soát điểm rác tạm thời, tuyên truyền cư dân cùng thực hiện.
5) Xử trí NGAY khi nghi dính độc tố
Làm theo thứ tự, nhẹ tay – không chà xát:
- Rửa ngay vùng tiếp xúc bằng nước sạch mát và xà phòng dịu nhẹ.
- Thấm khô nhẹ nhàng; bôi “hồ nước” (có bán tại hiệu thuốc).
- Nếu vùng đỏ chuyển mụn mủ/phồng rộp: bôi thêm mỡ kẽm oxyd và mỡ kháng sinh theo hướng dẫn dược sĩ/bác sĩ.
- Nếu có loét, rỉ dịch, nghi nhiễm khuẩn: có thể bôi xanh methylen 1% và đến cơ sở y tế để khám sớm.
- Ngày 2 lần: trước mỗi lần bôi thuốc, rửa lại bằng nước muối sinh lý 0,9%.
- Vùng mắt dính độc tố: xả rửa ngay lập tức với nước sạch/nước muối sinh lý và đi khám ngay.
Tuyệt đối không tự ý dùng corticoid hay phối hợp thuốc mạnh khi chưa có chỉ định y tế.
6) Gặp kiến trên da – nên & không nên
- Không đập, không chà xát/miết lên da (sẽ làm độc tố lan rộng).
- Hất nhẹ hoặc thổi bay chúng ra khỏi da; sau đó rửa tay ngay bằng xà phòng.
- Không gãi vùng tổn thương; không để vùng da lành chạm vào vùng dính độc tố.
7) Khi nào cần đi khám?
- Tổn thương lan rộng, ở mặt/miệng/mắt hoặc trẻ nhỏ/phụ nữ có thai.
- Có dấu hiệu nhiễm trùng: sưng nóng đỏ đau, rỉ mủ, sốt, nổi hạch.
- Tự chăm sóc 3–5 ngày không cải thiện hoặc đau rát tăng dần.
8) BME Việt Nam đồng hành cùng cư dân
Bộ phận Ban Quản lý vận hành do BME Việt Nam phụ trách luôn sẵn sàng:
- Phối hợp vệ sinh – khử côn trùng định kỳ khu vực công cộng.
- Cung cấp kênh liên hệ nhanh để hỗ trợ cư dân khi cần (xin vui lòng liên hệ BQL tòa nhà).
Nội dung mang tính hướng dẫn; không thay thế tư vấn, chẩn đoán và điều trị y khoa. Khi cần, vui lòng đến cơ sở y tế gần nhất.
👉 Theo dõi Website & Fanpage BME Việt Nam để cập nhật thêm các hướng dẫn an toàn – sức khỏe trong mùa mưa ẩm.
